Temat jak zwykle nie jest prosty 🙂
Furtka istnieje, ale by z niej skorzystać trzeba się nieco natrudzić, aby po pierwsze sprawdzić własną opinię, po drugie zabezpieczyć się opinią m.in. w razie kontroli.
W czym rzecz?
Podstawowa stawka podatku na mocy art. 41 ust. 1 ustawy o VAT wynosi 23%. Dla towarów i usług, wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy stawka podatku wynosi 8%.
Same czynności (okołobudowlane) są problematyczne szczególnie, gdy sama usługa projektowa lub administracyjna opodatkowana jest stawką VAT23 %, a ta sama czynność realizowana w ramach kompleksowej usługi budowlanej (np. dotyczącej budownictwa mieszkaniowego) może być opodatkowana stawką obniżoną (8% VAT). Jednak organy podatkowe w ogromnej większości kwestionują możliwość uwzględnienia usług projektowych i administracyjnych jako części składowej świadczenia kompleksowego, tj. jako niezbędny i konieczny element świadczenia umożliwiający lub ułatwiający realizację świadczenia dominującego.
ale to nie ta furtka, w tę stronę już mało kto się zapuszcza- nieprzejednane stanowisko organów podatkowych od lat- skutecznie zniechęciło podatników do walki o ten kawałeczek bo jest jeszcze jedna możliwość i to o nią zapewne chodzi.
Na podstawie art. 41 ust. 2 ustawy o VAT z poz. 181 załącznika nr 3 do ustawy usługi twórców w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych wynagradzane w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania, korzystają z obniżonej stawki podatku VAT w wysokości 8%.
Dlaczego architekci masowo nie korzystają z tej stawki przy swoich projektach ?
Nie każdy projekt spełni takie wymagania ustawy do obniżonej stawki choćby w zakresie dowodowym.
Jeśli
– nie dochodzi do przeniesienia praw autorskich co winna potwierdzać umowa lub
– jeśli projekt zostanie uznany przez organy kontroli jako typowy i nie ma indywidualnego niepowtarzalnego charakteru ( i powielany dla wielu klientów – np projektowanie w budownictwie dla lokali o podobnych gabarytach, znajdujących się na jednym osiedlu, o tej samej powierzchni lokali- i już jest kłopot z interpretacją)
– lub jeśli organ uzna jako odrębne świadczenia: samo wykonanie i oraz samo przeniesienie praw
Wówczas
– nie spełni ustawowego wymogu obniżonej stawki.
Kwestia oceny jest tu jak nie trudno się domyślić – ogromnie subiektywna
To można obniżyć czy nie ?
można ale:
Aby to zrobić bezpiecznie, warto skorzystać z wprowadzonej niedawno „WIS” ( wiążąca informacją stawkowa) – co gorąco polecam
Tj. wystosować do Ministerstwa wniosek we własnej sprawie by uzyskać opinię w zakresie tworzonych projektów jak i treści zawieranych umów- pozwalającą zastosować obniżoną stawkę. Jedna z takich WIS ukazała się pod koniec roku 2020
Aby uzasadnić, spełnienie wymogu pozwalającego na obniżenie stawki, wnioskująca wskazała że ramach otrzymanego wynagrodzenia, jako architekt przekazuje na rzecz Zamawiającego prawa majątkowe do Dokumentacji projektowej (jako utworu w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych) do użytku polegającego na budowie jego domu, bez możliwości dalszej odsprzedaży”, gdzie Architekt to Wnioskodawca a Zamawiający to klient Wnioskodawcy. Dodajmy że oświadczyła iż Postanowienia jej umów z klientami potwierdzają także że obie jej strony zgodne są co do tego, że projekt, a ściślej rzecz biorąc pełna Dokumentacja projektowa sporządzana i przekazywana odpłatnie (za wynagrodzeniem) przez Wnioskodawcę klientowi, stanowi przedmiot prawa autorskiego, a jej sprzedaż (przekazanie za wynagrodzeniem) stanowi przeniesienie prawa autorskiego do tej Dokumentacji, bez możliwości dalszej odsprzedaży przez klienta. Co istotne typowa umowa zawierana przez Wnioskodawcę z klientem i przez niego zaakceptowana wprost określają przedmiotową Dokumentację jako „utwór” w rozumieniu ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych”, czyli Wnioskodawca – podmiot posiadający jak wspomniano wyżej odpowiednie uprawnienia budowlane a przede wszystkim projektowe (w zakresie domów) – przedmiot swoich czynności określa jako „utwór” w powyższym rozumieniu a druga strona (klient) taką kwalifikację – poprzez fakt zawarcia umowy o odpowiedniej treści – akceptuje.
Wątpliwości organów budzi również to, czy stawka ta ma zastosowanie do całości świadczenia czy tylko do części przypadającej na przeniesienie autorskich praw majątkowych do wykonanego projektu. W przypadku świadczenia usług projektowych dzielenie ich na wykonanie projektu i przeniesienie autorskich praw majątkowych do wykonanego projektu jest podziałem nieracjonalnym.
Czyli także i z tego powodu, zastosowanie obniżonej stawki odradzam bez uzyskania WIS (wiążącej informacji stawkowej)
Należałoby przygotować i zawrzeć umowy, ponieważ same faktury nie wystarczą. Nie wynika z nich żadna z przesłanek wskazanych w ustawie.
Umowy należy zaadoptować do treści oczekiwanych i wystąpić o WIS.
Dokumentacja ta powinna potwierdzać prawo do zastosowania obniżonej stawki. Jeśli śladem transakcji jest zamówienie, projekt i faktura
– to niestety za mało, by czuć się bezpiecznie z obniżoną stawką.
Bez tego stosowanie obniżonej stawki będzie ryzykowne. Z tego też powodu przedsiębiorcy wykonujący takie usługi i chcący je opodatkować po obniżonej stawce zaczęli w ostatnim czasie występować o opinie WIS by móc skorzystać z możliwości dopuszczanej prawem – bezpiecznie. Nieprecyzyjne prawo budzi na tyle dużo wątpliwości że mimo przywileju – niewielu z niego korzysta
w związku z koniecznością formalnego udokumentowania i potwierdzenia że ich projekty oraz treści zawieranych umów są to Usługi twórców i artystów wykonawców w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1231) wynagradzane w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania.
Wiążąca informacja stawkowa
WIS jest nowym instrumentem mającym zapewnić podatnikom większą pewność co do prawidłowości zastosowanych stawek VAT.
UWAGA! WIS zastępuje w całości dotychczasowe interpretacje GUS oraz tą część interpretacji ORD-IN która dotyczyła określenia wysokości stawki VAT.
WIS jest decyzją wydawaną przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, na potrzeby opodatkowania VAT dostawy, importu, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów albo świadczenia usług. UWAGA! WIS dotyczy dokonania klasyfikacji w zakresie CN ale również PKOB (nieruchomości, usługi budowlane) lub PKWiU (dla usług) WIS – zawierająca m.in. klasyfikację towaru według CN albo według Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych, albo według PKWiU – będzie mogła być wykorzystana przez podatnika również na potrzeby stosowania przepisów w zakresie VAT, które tę klasyfikację przywołują, np. na potrzeby stosowania podzielonej płatności, odpowiedzialności solidarnej, zwolnienia podmiotowego czy też zwolnienia z obowiązku stosowania kasy rejestrującej.
Otrzymana przez podatnika WIS będzie zawierała: opis towaru albo usługi będących jej przedmiotem, klasyfikację towaru według CN (odpowiedni dział, pozycja, podpozycja lub kod CN – w zależności od tego, którym z tych symboli posługuje się ustawa o VAT dla potrzeb określenia stawki podatku – przykładowo jeśli w tym zakresie ustawa o VAT wymienia dwucyfrowy numer działu CN, WIS będzie określała taki właśnie dział CN dla towaru, którego dotyczy) albo według Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (odpowiednio do sekcji, działu, grupy lub klasy) albo usługi według PKWiU (odpowiednio do działu, grupy, klasy itd.) oraz właściwą dla tak sklasyfikowanego towaru albo usługi stawkę podatku VAT. Nadmienić należy, że wniosek, a więc i sama WIS, będzie mogła dotyczyć kilku towarów lub usług, składających się – w ocenie wnioskodawcy na jedno świadczenie (np. kilka towarów sprzedawanych w zestawie, świadczenie kompleksowe, którego elementem jest kilka usług/towarów).
WIS jest instrumentem o walorze ochronnym – jest ona wiążąca dla organów podatkowych względem podmiotu, dla którego została wydana i w odniesieniu do konkretnego towaru albo usługi, których dotyczy. Oznacza to, że organ podatkowy nie będzie miał możliwości kwestionowania np. wysokości stawki podatkowej stosowanej przez podatnika w oparciu o uzyskaną WIS, oczywiście, w przypadku, gdy sprzedawany towar będzie odpowiadał opisowi zawartemu w WIS (cechy i właściwości towaru będą odpowiadały opisowi towaru przedstawionemu przez adresata WIS w złożonym wniosku o jej wydanie).
Opłata związana z wydaniem WIS dla jednego towaru/usługi wynosi 40 zł. Organ wydaje decyzję w przeciągu 3 miesięcy.